Εν αρχή ην ο λόγος…των αγορών

…γράφει ο Πάνος Παναγιώτου

  Ένα φάντασμα πλανιέται στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, το φάντασμα των παντοδύναμων αγορών. Αντί η χώρα μας που τόσο έχει πληγεί στη προσπάθεια της να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών (πόσες φορές έχουμε ακούσει τούτη τη φράση τα τελευταία χρόνια;) να είναι πρώτη στη μάχη ενάντια στη "δικτατορία των αγορών", έχει πάρει μια σημαία που γράφει "ζήτω οι αγορές". Θα μπορούσαμε ίσως να φανταστούμε στους δρόμους όλους αυτούς με τα πανάκριβα κοστούμια να διαδηλώνουν για την ελευθερία των αγορών, δεν είναι αστείο και δεν απέχει πολύ από τη πραγματικότητα. "Μα η χώρα μας τα πάει καλά, έχει πρωτογενές πλεόνασμα, η ανάπτυξη έρχεται και σε λίγο οι αγορές θα μας εμπιστεύονται και πάλι" σε ακούω να λες με σιγουριά, μια σιγουριά που πηγάζει από τις εφημερίδες που διαβάζεις, τα δελτία των 8 και τις εκπομπές των μεγάλων σου δημοσιογράφων που έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο προπαγάνδας. 

  "Πρώτα να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών", "κλειδί η εμπιστοσύνη των αγορών για έξοδο από την κρίση", "οι αγορές προεξοφλούν λύση", "αν αποτυγχάνει το πρόγραμμα το κρίνουν οι αγορές". Φράσεις από χείλη πολιτικών, η τελευταία μάλιστα δια στόματος του Υπουργού Οικονομικών, κ.Στουρνάρα. Παρενθετικά θέτουμε το εξής ερώτημα, αλήθεια το αν αποτυγχάνει το πρόγραμμα το κρίνουν οι αγορές κ.Στουρνάρα; Δεν το κρίνει ο λαός, οι χιλιάδες αυτοκτονίες για τις οποίες είναι υπεύθυνες οι τρεις τελευταίες κυβερνήσεις με τις αποφάσεις τους; Δεν το κρίνουν οι άνθρωποι που χάνουν τα σπίτια τους και αυτοί που πρόκειται να τα χάσουν με τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας που έρχονται; Το 65% των νέων που είναι άνεργο; Αυτοί που δεν έχουν να φάνε εξαιτίας σας; Η απάντηση του "κεϊνσιανού" - κατά δική του ομολογία- (εδώ γελάμε) κ.Στουρνάρα θα ήταν φυσικά "όχι" και σίγουρα θα έκανε λόγο για "ακραίο λαϊκισμό". 

   Παρακολουθώντας κανείς δηλώσεις, ομιλίες και συνεντεύξεις των εκπροσώπων της κυβέρνησης και δυστυχώς όχι μόνο, θα ανακαλύψει ότι οι αγορές εκλαμβάνονται ως κάτι φυσικό και παραθέτω εδώ ένα απόσπασμα από μια πρόσφατη διάλεξη του Γιάννη Σταυρακάκη: "[...] είχαμε αφελώς υιοθετήσει το ιδεολόγημα της ανεξαρτησίας ή και ουδετερότητας της οικονομικής σφαίρας, μιας σφαίρας που αντιμετωπιζόταν και παραδόξως από πολλούς ακόμα αντιμετωπίζεται ως ένα πεδίο φυσικής αναγκαιότητας και ορθολογικότητας εκτός κοινωνικού ελέγχου, όπου η αόρατη χειρ της παγκοσμιοποίησης καθορίζει τις εξελίξεις χωρίς να αφήνει περιθώρια επεμβάσεων από μέρους της κοινωνίας και της πολιτικής [...]". Αυτό δεν ισχύει σήμερα, στην εποχή όπου "η αγορά, οι ιδιώτες και ο ιδιωτικός τομέας εμφανίζονται ως λύση" , για να χρησιμοποιήσω τα λόγια της Σαντάλ Μουφ ; 

   Θυμηθείτε όλα αυτά που μας ζήτησαν να θυσιάσουμε στο όνομα της πολυπόθητης ανάκτησης της εμπιστοσύνης των αγορών. Σε λίγο μπαίνουμε στον τέταρτο χρόνο των μνημονίων και παρά το δήθεν success story του Σαμαρά και της συμμορίας του, οι αγορές συνεχίζουν να μην μας υπολογίζουν. Μα ποιες είναι αυτές οι αγορές τελοσπάντων και πόσο επικίνδυνοι είναι αυτοί που δρουν στο όνομα τους; Στο όνομα των αγορών δεν πάρθηκαν όλα αυτά το δολοφονικά, μεταφορικά και κυριολεκτικά, μέτρα; Οι αγορές δεν μας εμπιστεύονταν το 2009 όταν το χρέος μας ήταν στο 129% του ΑΕΠ και θα μας εμπιστευτούν τώρα που αγγίζει το 175% του ΑΕΠ ; Ο απολογισμός των χρόνων των μνημονίων, του αγώνα να ξανακερδίσουμε τις αγορές ποιος είναι; Είναι ο εξής: 30% ανεργία και 65% για τους νέους, χιλιάδες απολύσεις, καταστροφή αγώνων που είχε κερδίσει η εργατική τάξη-αγώνες που δόθηκαν για δεκαετίες γκρεμίστηκαν και συνεχίζουν να γκρεμίζοντας τα τελευταία τέσσερα χρόνια, μείωση κατά 37,2% της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, μείωση κατά 31,3% της εγχώριας ζήτησης, αύξηση 43% στις αυτοκτονίες. Όλα αυτά για να γίνουμε "ανταγωνιστικοί" και να φέρουμε την ανάπτυξη.  

  Η φυσικοποίηση, με όρους του Ρολάν Μπάρτ, των αγορών (πράγμα που οδηγεί και σε μια τεχνοκρατική αντίληψη περί πολιτικής) κρύβει συγκεκριμένα συμφέροντα. Συμφέροντα αντίθετα με τα συμφέροντα του λαού. Η δημιουργία μιας ζώνης φθηνών εργατικών χεριών στη Νότια Ευρώπη, οι ιδιωτικοποιήσεις όλων των δημοσίων υπηρεσιών και αγαθών-το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, η καταστροφή του κράτους πρόνοιας, η εκμετάλλευση φυσικών πόρων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο). Όλα αυτά συμπεριλαμβάνονται στον μονόδρομο που έχει επιλέξει η κυβέρνηση, που προσπαθεί να μας πείσει ότι δεν υπάρχει εναλλακτική. Όλα αυτά στο όνομα των αγορών, όχι του λαού.